Vải Spandex là gì? Tìm hiểu tất tần tật về chất liệu Spandex

Vải Spandex là một trong những chất liệu phổ biến và được ưa chuộng nhất trong ngành dệt may nhờ khả năng co giãn vượt trội và độ bền cao. Vậy, vải Spandex là gì? Cùng YODY tìm hiểu nhé!

1. Vải Spandex là gì?

Vải Spandex, còn được biết đến với tên gọi Elastane hoặc Lycra, là một loại sợi tổng hợp có độ co giãn vượt trội, giúp cải thiện độ bền và sự linh hoạt của trang phục. Đây là chất liệu được nghiên cứu và phát triển để thay thế cao su, mang lại khả năng đàn hồi gấp nhiều lần kích thước ban đầu mà không làm mất đi hình dáng vốn có của vải.

Vải Spandex là gì?

Loại sợi này không thường được sử dụng riêng lẻ trong sản xuất hàng may mặc mà thường được pha trộn với các loại vải khác như cotton, polyester hay nylon nhằm gia tăng độ mềm mại và độ bền. Với đặc tính chịu nhiệt tốt và khả năng giữ form hiệu quả, Spandex được ứng dụng rộng rãi trong thời trang thể thao, đồ bơi, đồ lót và các trang phục ôm sát cơ thể.

Tùy theo khu vực, Spandex có những tên gọi khác nhau. Tại Bắc Mỹ, nó được gọi là Spandex, trong khi tại châu Âu, thuật ngữ Elastane được sử dụng phổ biến hơn. Đặc biệt, Lycra là thương hiệu độc quyền của tập đoàn DuPont, chỉ dành riêng cho loại vải Spandex do công ty này sản xuất.

Nhờ vào sự thoải mái và linh hoạt, Spandex đã trở thành một phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp thời trang hiện đại. Tuy nhiên, giống như nhiều loại vải tổng hợp khác, Spandex cũng đặt ra những thách thức về môi trường do đặc tính khó phân hủy. Do đó, việc phát triển các giải pháp thân thiện hơn với môi trường đang là xu hướng quan trọng trong ngành dệt may.

2. Sơ lược lịch sử của vải Spandex

Sợi Spandex ra đời từ nhu cầu cấp thiết trong Thế chiến II, khi cao su – nguyên liệu quan trọng trong sản xuất – trở nên khan hiếm do nhu cầu sử dụng quá lớn. Các nhà khoa học đã nỗ lực tìm kiếm một chất liệu thay thế có độ đàn hồi tốt mà vẫn đảm bảo tính bền vững.

Sơ lược lịch sử của vải Spandex

Vào những năm 1940, các nhà nghiên cứu bắt đầu thử nghiệm với polyme tổng hợp, đặc biệt là polyurethane đàn hồi. Đây được xem là một giải pháp tiềm năng thay thế cao su tự nhiên, giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nguyên liệu này. Trong cùng giai đoạn, tập đoàn DuPont cũng đang nghiên cứu phát triển sợi nylon với mục tiêu cải thiện độ bền và độ co giãn của vải. Điều này đã đặt nền móng cho sự ra đời của sợi Spandex.

Năm 1952, Farbenfabriken Bayer – một nhà khoa học người Đức – là người đầu tiên sản xuất thử nghiệm sợi Spandex và đăng ký bằng sáng chế tại Đức. Sau đó, vào năm 1962, tập đoàn DuPont kết hợp với Công ty Cao su Hoa Kỳ để đưa Spandex vào sản xuất thương mại với quy mô lớn. Họ cũng chính là những người đặt tên thương hiệu Lycra cho sợi Spandex do mình sản xuất.

Kể từ đó, Spandex nhanh chóng trở thành một trong những loại sợi quan trọng trong ngành dệt may. Nhờ tính linh hoạt, đàn hồi cao và khả năng kết hợp với nhiều chất liệu khác, Spandex được ứng dụng rộng rãi trong thời trang, đặc biệt là các dòng trang phục thể thao, đồ lót, đồ bơi và quần áo bó sát. Ngày nay, dù đã có nhiều tiến bộ công nghệ, Spandex vẫn giữ vững vị thế là một trong những chất liệu không thể thiếu trong ngành công nghiệp may mặc toàn cầu.

3. Khám phá ưu, nhược điểm của vải Spandex

3.1 Ưu điểm

Ưu điểm

Spandex được biết đến với khả năng đàn hồi đáng kinh ngạc. Loại sợi này có thể kéo giãn nhiều lần so với chiều dài ban đầu nhưng vẫn duy trì hình dạng cũ mà không bị biến dạng. Trên thực tế, Spandex có thể giãn đến hơn 500% kích thước ban đầu mà không làm mất đi độ bền hay độ co rút.
Một trong những đặc tính đáng chú ý của Spandex là khả năng chịu nhiệt tốt. Khi bị nhăn, vải có thể nhanh chóng trở lại trạng thái ban đầu chỉ bằng một chút tác động của nhiệt. Điều này giúp quần áo làm từ Spandex giữ được vẻ ngoài phẳng phiu và lâu bền theo thời gian.
Bên cạnh độ co giãn và độ bền ấn tượng, Spandex còn sở hữu nhiều đặc tính ưu việt khác. Chất liệu này có trọng lượng nhẹ, tạo cảm giác thoải mái khi mặc, đồng thời bề mặt vải trơn mịn, mềm mại, mang lại sự dễ chịu cho người sử dụng. Nhờ khả năng hấp thụ thuốc nhuộm tốt, vải Spandex dễ dàng lên màu chuẩn và giữ được độ bền màu theo thời gian. Đặc biệt, loại vải này không tích điện, giúp hạn chế tình trạng bám dính khó chịu. Ngoài ra, Spandex có khả năng chịu mài mòn cao, không bị xơ hay hình thành các nút thắt trên bề mặt, giúp trang phục luôn giữ được vẻ ngoài mới mẻ và bền đẹp.

3.2 Nhược điểm

Giống như nhiều loại vải khác, Spandex cũng tồn tại một số hạn chế. Chất liệu này có khả năng thấm hút ẩm không cao, khiến người mặc có thể cảm thấy bí bách trong điều kiện nóng ẩm. Bên cạnh đó, Spandex khá nhạy cảm với hóa chất, đặc biệt là thuốc tẩy, dễ bị hư hỏng hoặc suy giảm chất lượng nếu không được bảo quản đúng cách.

4. Tìm hiểu quy trình sản xuất ra vải Spandex

4.1 Hình thành prepolymer

Phương pháp kéo sợi khô hiện chiếm hơn 94% sản lượng sợi Spandex trên thế giới. Quá trình sản xuất bắt đầu với việc tạo ra prepolymer bằng cách trộn glycol với monomer diisocyanate theo tỉ lệ 1:2 trong một bình phản ứng chuyên dụng. Hỗn hợp này sẽ trải qua phản ứng hóa học để hình thành prepolymer, làm nền tảng cho các bước tiếp theo.

4.2 Tạo dung dịch kéo sợi

Prepolymer sau đó được cho phản ứng với diamine theo tỉ lệ 1:1, tạo ra phản ứng mở rộng chuỗi. Kết quả thu được là một dung dịch đặc, cần pha loãng bằng dung môi DMAc (dimethylacetamide) để trở thành dung dịch kéo sợi. Dung môi này giúp giảm độ nhớt của dung dịch, giúp quá trình kéo sợi diễn ra thuận lợi hơn.

Tìm hiểu quy trình sản xuất ra vải Spandex

4.3 Quay sợi

Dung dịch kéo sợi được đưa vào hệ thống quay sợi hình trụ, nơi các sợi Spandex bắt đầu hình thành. Bằng cách sử dụng khí nitơ và dung môi hóa học, polymer lỏng trải qua phản ứng hóa học để chuyển đổi thành sợi rắn.

4.4 Hình thành sợi Spandex

Các sợi rắn sau khi ra khỏi máy quay sợi sẽ được gom lại để tạo thành sợi Spandex với độ dày mong muốn. Một sợi Spandex hoàn chỉnh thực chất là tập hợp của nhiều sợi nhỏ hơn, giúp tăng độ bền và tính đàn hồi của sản phẩm.

4.5 Xử lý bề mặt sợi

Để tránh các sợi Spandex bám dính vào nhau trong quá trình bảo quản và sử dụng, người ta sẽ phủ lên bề mặt sợi một lớp chất chống dính, thường là Magnesi stearat hoặc một số loại polyme chuyên dụng khác. Sau đó, sợi Spandex được cuộn lên ống chỉ, sẵn sàng cho các công đoạn dệt vải tiếp theo.

4.6 Kiểm tra chất lượng

Trước khi đưa vào sản xuất hàng loạt, sợi Spandex cần trải qua các bước kiểm định nghiêm ngặt về độ co giãn, kích thước tiêu chuẩn và các đặc tính kỹ thuật khác. Những sợi không đạt yêu cầu sẽ bị loại bỏ, đảm bảo chỉ có sản phẩm đạt chất lượng tốt nhất được đưa vào sử dụng.

5. Chất liệu Spandex được sản xuất ở đâu?

Vải Spandex hiện nay được sản xuất bởi nhiều tập đoàn lớn trên thế giới, trong đó có những cái tên nổi bật như DuPont. Một số tập đoàn đa quốc gia sở hữu hệ thống nhà máy trải dài trên nhiều quốc gia, trong khi một số khác chỉ tập trung sản xuất trong phạm vi một khu vực nhất định.

Chất liệu Spandex được sản xuất ở đâu?

Trung Quốc hiện là trung tâm sản xuất chính của vải Spandex, nhờ lợi thế về chi phí lao động và quy mô công nghiệp dệt may. Trước đây, Hoa Kỳ từng là quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này, nhưng sự dịch chuyển của ngành công nghiệp dệt may sang châu Á đã giúp Trung Quốc trở thành nhà sản xuất hàng đầu.

Dù nhiều loại vải tổng hợp đã dần mất đi vị thế trên thị trường, nhưng Spandex vẫn giữ vững tầm quan trọng của mình nhờ vào tính đàn hồi và ứng dụng rộng rãi. Chưa có chất liệu nào thay thế hoàn toàn được Spandex, điều này đảm bảo rằng ngành công nghiệp sản xuất loại vải này sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

6. TOP 3 loại vải Spandex được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay

6.1 Cotton Spandex

Cotton Spandex

Vải Cotton Spandex là sự pha trộn hoàn hảo giữa Cotton và Spandex, giúp tận dụng được ưu điểm của cả hai chất liệu. Loại vải này vừa có độ co giãn tốt, vừa thấm hút mồ hôi hiệu quả, mang lại cảm giác thoáng mát, mềm nhẹ khi mặc. Nhờ những đặc tính vượt trội, Cotton Spandex thường được sử dụng trong sản xuất áo thun, áo sơ mi co giãn và đồ lót. Một ưu điểm khác của vải này là khả năng chống bám bẩn, giúp việc vệ sinh trở nên đơn giản hơn.

6.2 Poly Spandex

Poly Spandex

Sự kết hợp giữa Polyester và Spandex tạo nên vải Poly Spandex, hay còn gọi là vải thun lạnh. Chất vải này có bề mặt mềm mịn, mỏng nhẹ, tạo cảm giác mát mẻ khi mặc. Ngoài ra, Poly Spandex có độ bóng nhẹ, giúp tăng tính thẩm mỹ cho trang phục, đặc biệt là áo phông nữ. Với khả năng co giãn tốt và dễ bảo quản, loại vải này ngày càng được ưa chuộng trong ngành thời trang.

6.3 Len Spandex

Len Spandex

Vải len Spandex được thiết kế dành riêng cho trang phục mùa lạnh, kết hợp giữa độ co giãn linh hoạt và sự mềm mại của len. Loại vải này có khả năng giữ ấm tốt, chống co ngót sau nhiều lần giặt, giúp trang phục luôn giữ được hình dáng ban đầu. Nhờ những ưu điểm này, len Spandex là lựa chọn lý tưởng để sản xuất áo len, áo khoác và các trang phục thu đông khác.

7. Những ứng dụng của chất liệu Spandex

7.1 Sản xuất quần áo thể thao

Sản xuất quần áo thể thao

Nhờ đặc tính co giãn vượt trội, Spandex được sử dụng rộng rãi trong trang phục thể thao như quần legging, áo tập gym, quần short chạy bộ. Chất liệu này giúp người mặc cảm thấy thoải mái, linh hoạt trong các hoạt động vận động mạnh.

Đồ thể thao

7.2 Trang phục thời trang hàng ngày

Spandex được pha trộn với Cotton, Polyester hoặc len để tạo ra các loại vải mềm mại, đàn hồi. Nhờ vậy, chất liệu này được ứng dụng trong nhiều trang phục thường ngày như áo thun, quần jean co giãn, váy ôm sát, đồ lót.

7.3 Đồ bơi và đồ lặn

Đồ bơi và đồ lặn

Nhờ khả năng chống thấm nước và độ đàn hồi cao, Spandex là chất liệu không thể thiếu trong các loại đồ bơi và đồ lặn chuyên dụng. Nó giúp trang phục ôm sát cơ thể, tạo sự thoải mái khi vận động dưới nước.

7.4 Trang phục biểu diễn và trang phục chuyên dụng

Những bộ đồ múa, trang phục diễn xiếc, quần áo dành cho vũ công hoặc nghệ sĩ trình diễn đều sử dụng vải có thành phần Spandex. Đặc tính ôm sát, linh hoạt giúp người mặc dễ dàng thực hiện các động tác kỹ thuật mà vẫn giữ được phom dáng trang phục.

7.5 Sản xuất găng tay, tất, phụ kiện co giãn

Sản xuất găng tay, tất, phụ kiện co giãn

Chất liệu Spandex còn được dùng để sản xuất tất chân, găng tay, băng đô và nhiều loại phụ kiện cần độ đàn hồi cao. Nó giúp sản phẩm bám sát cơ thể mà không gây khó chịu khi sử dụng trong thời gian dài.

Phía trên là tổng hợp các thông tin liên quan tới vải Spandex mà YODY đã tổng hợp được. Hy vọng bài viết này bổ ích với các bạn.