Mèn mén là gì? Cơm vàng của người H'Mông có gì đặc biệt?

Ẩm thực vùng cao Tây Bắc luôn ẩn chứa những điều thú vị, và mèn mén chính là một trong số đó. Món ăn này không chỉ đơn thuần là nguồn cung cấp năng lượng mà còn mang đậm bản sắc văn hóa của người H'Mông. Vậy mèn mén là gì? Hãy cùng YODY khám phá bí mật ẩn giấu trong từng hạt ngô vàng óng này nhé!

1. Mèn mén là gì?

Mèn mén, hay còn gọi là cơm vàng, cơm ngô, là món ăn truyền thống đặc trưng của người H'Mông. Đây là loại cơm được làm từ ngô tẻ, xay thành bột mịn rồi đồ chín trong chõ. Mèn mén gắn bó mật thiết với đời sống của đồng bào H'Mông, là nguồn lương thực chính không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày và các dịp lễ tết, cưới hỏi.

2. Nguồn gốc và ý nghĩa của mèn mén

Ngày xưa, khi cuộc sống còn nhiều khó khăn, cây ngô chính là nguồn sống của người H'Mông. Giữa cái khắc nghiệt của núi rừng, cây ngô vẫn vươn mình xanh tốt, cho những hạt vàng óng ươm. Từ hạt ngô ấy, người H'Mông khéo léo chế biến thành nhiều món ăn, trong đó mèn mén là đặc biệt hơn cả.

Hạt ngô được phơi khô, xay thành bột mịn, rồi đồ chín trong chõ. Từng làn khói trắng bốc lên thơm lừng, mang theo hương vị đặc trưng của núi rừng. Mèn mén chín có màu vàng ươm đẹp mắt, ăn vào dẻo thơm, bùi ngậy.

Mèn mén không chỉ là món ăn no bụng, mà còn là nét đẹp văn hóa của người H'Mông. Trong mỗi dịp lễ tết, cưới hỏi, mâm cơm đãi khách không thể thiếu món cơm vàng này. Ăn mèn mén đúng điệu phải dùng tay bốc, chấm với nước chấm đậm đà, ăn kèm thịt lợn gác bếp, rau cải mèo,... mới cảm nhận hết được hương vị độc đáo của núi rừng. Ngày nay, dù cuộc sống đã đủ đầy hơn, mèn mén vẫn hiện diện trong bữa cơm hàng ngày của người H'Mông.

3. Hướng dẫn cách làm mèn mén

Tuy làm từ nguyên liệu đơn giản là hạt ngô, nhưng để có được đĩa mèn mén thơm ngon đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo của người chế biến. Hạt ngô sau khi thu hoạch sẽ được phơi khô trên gác bếp, nơi ngọn lửa luôn cháy ấm, cho đến khi hạt ngô khô cong, chắc mẩy.

Người H'Mông cẩn thận lựa chọn từng hạt ngô tròn đều, loại bỏ những hạt sâu, hạt lép. Hạt ngô được cho vào cối đá, xay nhuyễn thành bột mịn. Bột ngô được sàng lọc kỹ càng, chỉ giữ lại phần bột mịn nhất.

Công đoạn tiếp theo đòi hỏi sự tinh tế của người làm. Bột ngô được trộn với nước, sao cho vừa đủ ẩm, không quá khô cũng không quá nhão. Bột ngô được cho vào chõ, đồ chín lần đầu. Sau đó, mèn mén được lấy ra, đánh tơi, rồi lại cho vào chõ đồ lần hai cho đến khi chín hẳn. Mèn mén chín có màu vàng ươm đẹp mắt, tơi xốp, thơm lừng hương ngô là thành công.

4. Mèn mén thường được ăn như thế nào?

Mèn mén tuy dân dã nhưng lại có cách thưởng thức rất độc đáo. Không giống như cơm trắng, người H'Mông thường dùng tay để bốc mèn mén. Từng nắm mèn mén vàng ươm được vo tròn lại, chấm vào bát nước chấm đậm đà.

Nước chấm cũng là linh hồn của món ăn, được chế biến từ nhiều nguyên liệu khác nhau như xương hầm, thịt băm, hạt dổi, mắc khén,... tạo nên hương vị đặc trưng của núi rừng.

Mèn mén thường được ăn kèm với các món ăn đậm đà khác như thịt lợn gác bếp, thắng cố, rau cải mèo luộc,... Sự kết hợp hài hòa giữa vị dẻo thơm của mèn mén, vị béo ngậy của thịt, vị cay nồng của gia vị tạo nên một bản hòa ca ẩm thực đầy màu sắc. Vào những ngày se lạnh, bên bếp lửa hồng, được thưởng thức bát mèn mén nóng hổi, thơm lừng thì còn gì tuyệt vời hơn đúng không nào?

5. Mèn mén có khó ăn không?

Mèn mén có hương vị khá đặc biệt, nên với những người mới thử lần đầu có thể cảm thấy hơi lạ miệng. Mèn mén có vị ngọt nhẹ của ngô, kết cấu tơi xốp, khi ăn có cảm giác hơi khô.

Tuy nhiên, nếu biết cách thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được hết vị ngon của món ăn này. Mèn mén nên được ăn khi còn nóng, chấm với nước chấm đậm đà hoặc ăn kèm với các món ăn khác như thịt lợn gác bếp, thắng cố, rau cải,... để tăng thêm hương vị. Nhiều người ban đầu thấy mèn mén khó ăn, nhưng khi đã quen rồi thì lại rất thích thú, thậm chí nghiện vị ngon độc đáo của nó.

6. Mèn mén có phải thức ăn cho lợn không?

Đây là một quan niệm sai lầm. Mèn mén là món ăn truyền thống của người H'Mông, được làm từ ngô và chế biến công phu. Nó không phải là thức ăn cho lợn.

Tuy nhiên, trước đây, trong điều kiện kinh tế khó khăn, người H'Mông có thể tận dụng những phần ngô còn sót lại hoặc mèn mén bị hỏng để làm thức ăn cho lợn. Nhưng điều đó không có nghĩa là mèn mén là thức ăn cho lợn.

Ngày nay, mèn mén không chỉ là món ăn quen thuộc của người H'Mông mà còn trở thành một đặc sản hấp dẫn du khách khi đến với vùng Tây Bắc. Hy vọng với bài viết với bài viết Mèn mén là gì mà YODY gửi đến, các bạn cũng đã có thêm nhiều thông tin hữu ích dành cho mình. Nếu có dịp ghé thăm Hà Giang, Lào Cai, đừng quên thưởng thức món cơm vàng độc đáo này để cảm nhận trọn vẹn hương vị núi rừng và nét đẹp văn hóa của người H'Mông nhé!